Gierzwaluw in de wijk

De gierzwaluw als brenger van de zomer. Twee jaar geleden deelde de Werkgroep Openbare Ruimte en Groen van de Wijkraad nestkasten voor vogels uit; ik kreeg een gierzwaluwenkast. Op verzoek van de werkgroep schrijf ik een stukje over de gierzwaluw.
Rond 30 april komen ze weer, terug uit Afrika. Een mysterieuze vogel. Zo vertrouwd in de zomer, het schreeuwende geluid en de sikkelvormige silhouetten in de lucht.
Ook in onze wijk; ook boven mijn huis!
De gierzwaluwen die eind april/begin mei terugkomen hebben al een broedplaats; ze zoeken het nest van vorig jaar weer op. Ze hebben maar honderd dagen (de gierzwaluw wordt daarom ook wel de honderddagenvogel genoemd) om fit te worden na de lange vlucht vanuit Afrika, de paarband te versterken, het oude nest op te knappen, eieren te leggen en uit te broeden en hun jongen groot te brengen. Vanaf half mei tot half juni volgt een tweede golf gierzwaluwen, de zoekers. Dit zijn de jonge vogels die twee jaar geleden geboren zijn. Deze vogels zijn op zoek naar broedruimte. Vooral 's avonds zie je deze pubers luid krijsend langs de huizen vliegen waarbij ze communiceren met vogels in de nestruimte, de zogenaamde giervluchten. Door broedvogels te volgen ontdekken ze welke soort nestruimtes er zijn en doordat vogels in de nestruimtes terug roepen, weten ze ook welke broedruimtes bezet zijn. Rond zonsondergang verzamelen de zoekers zich en stijgen in groepen op naar hogere luchtlagen. Hier brengen ze half zwevend de nacht door. 
De gierzwaluw is een mysterieuze vogel. Het luchtruim is de biotoop van de gierzwaluwen. De stad, dorp en bebouwing kan ook aangemerkt worden als hun biotoop. Door de warmte van de bebouwde kom zijn er veel insecten in de lucht. In de weken dat ouders hun jongen voeren vangen ze ongeveer 20.000 insecten per dag!
De gierzwaluw eet vliegend ( vliegen, muggen, bladluizen etc.) drinkt vliegend, slaapt vliegend en paart vliegend. Ze vliegen 24 uur per dag, behalve als ze broeden. Voor hun nestplek zijn ze afhankelijk van ons. Ze zoeken een plaatsje onder de dakpannen, achter de goot of onder het lood bij een schoorsteen. Of tegenwoordig ook wel in een gierzwaluwenkast. Mijn gierzwaluwenkast hebben ze nog niet ontdekt; ik probeer de zoekers te lokken met geluid vanaf eind mei. Wel heb ik het geluk dat ik vanuit mijn woonkamer zicht heb op een plekje onder het lood bij een schoorsteen bij overburen, waar ik gierzwaluwen zie invliegen of uitvliegen. Vroeger dacht men dat gierzwaluwen overwinterden in de modder. En op het schilderij  'Tuin der lusten' van Jeronimus Bosch zie je de gierzwaluwen in een grote, langgerekte groep uit de kelder van een bouwwerk omhoog komen. Dat dit niet klopt, weten we inmiddels. Maar hoe zit het dan wel?
Eind juli verlaten de jongen het nest en vliegen vrijwel onmiddellijk naar zuidelijk Afrika. Een tocht van meer dan 7000 kilometer. Begin augustus zijn vrijwel alle gierzwaluwen uit Nederland vertrokken.
Ik hoop dat u, net als ik, binnenkort gaat genieten van de brenger van de zomer!

Ans de Bijl.

Bronnen: Hannie Nilsen, gierzwaluwwerkgroep Oisterwijk en de website van gierzwaluwbescherming Nederland

Foto: Henk Haans

 

Geplaatst op: Vrijdag 15 maart 2019

• Deel via LinkedIn
• Deel via Facebook
• Deel via e-mail