Bij het hoofdkantoor van bouwbedrijf Heijmans aan de Graafsebaan stond ooit een ruim vijf meter hoog bronzen beeld, getiteld 'Een kosmisch verlangen'. Het kunstwerk is al geruime tijd weg en bestaat slechts in de herinnering van enkelen.
Kunstenaar Luk van Soom uit België herinnert zich nog dat hij de opdracht kreeg en hoe het beeld in 2005 bij de ingang werd geplaatst. “Dat was toen onder leiding van directeur Jacques van den Hoven en bedoeld voor de nieuwe kantoren. In 2009 is het verwijderd wegens herstructurering binnen het bedrijf. Heijmans zat toen in slechte papieren en ze vonden het beeld te prominent aanwezig. Ik heb het beeld teruggekocht om te vermijden dat het zou verdwijnen. Het beeld heeft daarna op enkele tentoonstellingen in België en Nederland gestaan. In 2019 is het in een privécollectie terechtgekomen.”
Het siert de voormalige directeur dat hij het aandurfde dit kunstwerk voor de deur te zetten. Het werk paste bij de bouwer die eveneens verlangt naar ruimte. Het sloot ook aan bij de toenmalige trend om als bedrijf kunst aan te schaffen. Natuurlijk was het fiscaal gunstig, maar dan nog moet je het willen en niet blijven steken in een beeld van een stratenmaker.
Kunstcriticus Rob Smolders kon het prachtig verwoorden: “Als een modern vrijheidsbeeld torent daar, hoog boven het straatniveau, de gewichtheffer van Luk van Soom. De gespierde figuur reikt omhoog, kijkt omhoog, zijn aandacht is volledig van de wereld af gericht en wil iets ontvangen dat bij ons niet voorhanden is.
Er is iets merkwaardigs aan de houding van dit beeld. Het heffen van een loodzware halter vereist een specifieke techniek. De gewichtheffer moet de halter enkele tellen boven zijn hoofd houden, de benen zijn dan gespreid en het gewicht drukt loodrecht naar beneden. Veel gelegenheid om naar boven te kijken of te denken aan kosmische verlangens, is er niet. We moeten haast wel concluderen dat deze sterke man meer verwant is met de soepele gymnast aan de rekstok dan met de zwaargebouwde gewichtheffer. Hij draagt niet, hij hangt.
M
et dit inzicht valt opeens de langgerekte houding te verklaren. De stand van de spieren en ledematen van een hangende figuur is wezenlijk anders dan die van een duwende. De verhouding tot de halter is omgekeerd. Niet de halter wordt omhoog gehouden, maar de mens klampt zich vast en is er afhankelijk van. Als de halter nu eens de kosmos zou zijn? Hij verlangt naar de kosmos en zou, als hij het voor het kiezen had, liever daarbij horen dan bij de aardbol beneden waar we allemaal mee verbonden zijn.”
Smolders stelt dat de kunstenaar de kracht om de aardse verlangens los te laten verbeeldt. Hij benadrukt dat het niet specifiek een man of een vrouw is. “Het is een menselijke figuur met wat afwijkende kenmerken.” Dat is opvallend, want boze tongen beweerden destijds dat het beeld werd verwijderd vanwege een prominent aanwezige mannelijkheid, prima voor de achtertuin, maar liever niet bij de voordeur. Het is maar wat je wilt zien natuurlijk. Laten we hopen dat Heijmans, nu het weer beter gaat, nog eens overweegt om kunst zichtbaar voor iedereen in de buitenruimte te plaatsen.
Foto's: Sandra Peerenboom.
Het beeld stond ook in beeldenpark Anninga bij Zwolle in 2011.
Zie ook beelden van hem op instagram.
