Nieuwe mensen ontmoeten in je eigen wijk is en blijft een spannende uitdaging. Dat gesprekken ook heel leerzaam en bewust makend kunnen zijn, zal ongetwijfeld blijken uit het interview dat ik had met Rogér Derksen. Het veranderende klimaat, we hebben er allemaal mee te maken.
De werkgroep Groen van de Wijkraad Molenhoek organiseert 7 februari de thema-avond 'Regenwater een lust of last?' Er komt iemand van de gemeente spreken en ook jij komt iets vertellen. Het thema van de avond is Hemelwater. Hemelwater klinkt vriendelijker dan regenwater, maar toch is dat het waarover het die avond zal gaan. Wat moeten of kunnen wij ons daar bij voorstellen?
Het klimaat verandert, dat zou iedereen moeten merken. Voor Nederland betekent dat, dat in de zomer hele hevige regenbuien kunnen vallen. Veel water in korte tijd. In de winter daarentegen is de verwachting dat de buien minder hevig zijn in hoeveelheid in korte tijd, maar dat de buien veel langer duren. Om overlast van neerslag te voorkomen, zijn maatregelen nodig. We zullen hiervoor onze omgeving -de buitenruimte- anders moeten gaan inrichten. De manier zoals we nu met regenwater omgaan, zal moeten veranderen om in de toekomst schade te voorkomen door overvloedige neerslag.
Je vertelde dat je adviseur bent op het gebied van klimaatadaptatie. Zou je in jouw woorden willen uitleggen wat dit precies inhoudt?
Klimaatadaptatie betekent dat we ons gaan aanpassen aan de gevolgen van een veranderend klimaat. Hiermee proberen we schade en andere nadelige gevolgen (gezondheidseffecten) zoveel als mogelijk te voorkomen. Ik adviseer gemeentes, bedrijven, woningbouwcorporaties, waterschappen en particulieren hoe zij in hun situaties zich het beste kunnen voorbereiden op het veranderende weer. Dit gaat van wateroverlast door heftige neerslag tot plannen hoe om te gaan met hittestress of droogte.
Uit ons gesprek maakte ik op dat je deel uitmaakt van de werkgroep Groen. Waar de groep voor staat is door de naam natuurlijk al min of meer duidelijk. Uit hoeveel leden bestaat de groep en waaruit bestaan de activiteiten van deze groep?
De werkgroep bestaat uit 6 buurtbewoners die een groene leefomgeving een warm hart toedragen. Wij houden ons bezig met allerhande zaken in onze wijk die met planten en bomen en een gezonde leefomgeving te maken hebben. Dit doen we in samenwerking met de gemeente. Dus ook klimaatadaptatie is een item voor de werkgroep. Juist omdat veel maatregelen te maken hebben met meer en betere groenvoorzieningen.
Het plan voor deze lezing lag er al langer. Door corona is het, net als vele andere plannen, vooruitgeschoven. In ons gesprek vertelde je echter dat je als ZZP’er al eerder bezig bent geweest met het mensen bewust maken van het veranderende klimaat. Je vertelde over de Sparrenburg en keukentafelgesprekken die ontstonden. Kun je daar iets meer over vertellen?
De gemeente ging in Sparrenburg enkele straten opknappen. Hierbij werd waar mogelijk ook regenwaterafvoer losgekoppeld van de riolering. Dat betekent dat regenwater dus op of onder de straat wordt opgevangen en in de bodem kan lopen. Mijn rol was om bewoners mee te krijgen om ook hun regenwaterafvoer los te koppelen van de riolering. Plat gezegd: zaag je regenpijp door. Enerzijds heb ik mensen van de nut en noodzaak van het doorzagen van de regenpijp proberen te overtuigen. Anderzijds heb ik adviezen meegegeven hoe dan om te gaan met het regenwater in de tuin.
Uit ervaring weet ik dat er soms een misverstand bestaat over het regenwater en het zuiveren van water in bijvoorbeeld Nuland. Zou je het verschil en de overeenkomst uit willen leggen tussen regenwater dat in het riool terecht komt en het water dat gebruikt wordt om te drinken?
In Nuland wordt op twee lagen in de bodem (tussen 15 meter en 70 meter diepte en 115 en 140 meer diepte) grondwater opgepompt. Dit gezuiverde water is ons drinkwater. Een groot gedeelte van dit drinkwater vervuilen wij (wasmachine, toilet, douchen etc.) en voeren we af via de riolering. Dit water wordt op de Rioolwaterzuiveringsinstallatie (in Treurenburg) zo schoon gemaakt, dat het geloosd mag worden in de Dieze/Maas. Als de regenpijp aan de riolering gekoppeld is, wordt relatief schoon regenwater vermeng met vuil water, om vervolgens weer schoon te maken……
Wat ik ook onthield van ons gesprek was dat mensen die aanpassingen willen doen op het gebied van regenwateropvang, middels bijvoorbeeld regentonnen en/of groene daken, subsidie kunnen aanvragen?
Dat klopt, de gemeente heeft geregeld acties om met een korting regentonnen aan te schaffen. Ook heeft de gemeente een subsidieregeling voor de aanleg van een groen(of vegetatie)dak. Zo’n dak zorgt ervoor dat regenwater niet of langzamer in de riolering terecht komt en daardoor mee helpt om problemen te voorkomen. Waterschap Aa en Maas heeft ook een subsidiepot voor maatregelen om hemelwater op te vangen. Deze beide subsidies mogen tegelijkertijd aangevraagd worden. Hierdoor wordt het heel aantrekkelijk om een groen dak aan te leggen.
Je bent als ik het goed begrepen heb je gaandeweg gaan specialiseren in bodem en ondergrond. Verbazingwekkend wat er zich zoal onder die grond bevindt, ik noteerde o.a. kabels, boomwortels. Wat vergat ik en welke gevaren schuilen er in al dat ondergrondse verkeer?
Neem bijvoorbeeld de bodem van de Oude Baan. Wat we zeker weten wat we tegenkomen als een sleuf gegraven wordt bij de Oude Baan, is dat er 2 soorten rioleringsbuizen, de aansluitbuizen van de woningen op de riolering, gas-, water- en elektriciteitskabels en leidingen boomwortels, de puinbaan (halve meter dik) onder de bestrating, glasvezel- en telecomkabels in de grond liggen. Verder kunnen er archeologische vondsten, bommen en granaten uit de tweede wereldoorlog en bodemverontreinigingen aanwezig zijn. En hier tussendoor leven in het gunstigste geval ook nog dieren en insecten……. Er is dus maar heel weinig of geen ruimte meer over voor bijvoorbeeld een warmtenet in de toekomst. Daarnaast willen we heel graag ons regenwater afkoppelen van de riolering. Dan heb je dus ruimte nodig in de bodem om dit water of op te slaan of in de bodem te laten sijpelen.
Ter afronding. Ik las dat je ook lezingen verzorgt in bijvoorbeeld Den Haag. Wat studeerde je precies en heeft het klimaat altijd al je belangstelling gehad?
Voor de gemeente Den Haag heb ik een uitvoeringsplan (Hitteplan) geschreven, hoe kwetsbare groepen mensen (chronisch zieken, daklozen en senioren) zonder gezondheidsproblemen door een hittegolf heen geholpen kunnen worden. Wat namelijk niet algemeen bekend is, is dat tijdens elke hittegolf die we gehad hebben de afgelopen jaren enkele honderden mensen overleden zijn als gevolg van hittestress! Omdat Den Haag een van de eerste gemeentes in Nederland is die een werkend Hitteplan hebben, wordt ik regelmatig gevraagd om deze kennis en ervaring te delen met anderen
Ik heb aan de HTS in ’s-Hertogenbosch civiele techniek en milieutechniek gestudeerd. Dus milieu en een groene, gezonde leefomgeving hebben altijd mijn interesse gehad. Klimaatadaptatie is een nieuw vakgebied wat op mijn pad gekomen is, vanuit mijn kennis op het gebied van de bodem én riolering. Hierbij komt het natuurlijk erg van pas dat ik veel in het openbare gebied gewerkt heb als projectleider.
Jeanine Hoedemakers
januari 2023
