In het pand waar BijBomans haar activiteiten organiseert is een interview voor me geregeld met twee mensen die zorg dragen voor de veiligheid en leefbaarheid van onze wijk. Lyanne Treffers de wijkagent van Rosmalen Zuid, waaronder ook Molenhoek valt en boa Eddy Graat, wijkhandhaver van Nuland, Vinkel, Rosmalen (excl. Groote Wielen), Kruisstraat en Maliskamp.
Lyanne en Eddy brengen allebei een collega mee. Ron de Laat, wijkagent van Rosmalen-Centrum en boa Wilma Kosman. Alle vier de gasten zijn in uniform; dat ziet er erg indrukwekkend uit. Ook wijkraadvoorzitter Jan Timmers schuift aan. Gastvrouw is Reineke Heinen. Er komt vrijwel meteen een gesprek op gang, maar de bedoeling is het interview. Mijn eerste vraag stuurt het verdere verloop van het gesprek in de juiste richting.
Wat is het verschil tussen wijkagenten en boa’s?
‘Het belangrijkste verschil is dat de politie alle strafbare feiten mag opsporen. Als boa ben je hierin beperkter door minder bevoegdheden. Wij mogen wel bekeuren, bijvoorbeeld bij verkeersoverlast, maar verder zijn we er vooral voor zaken die wat minder prioriteit hebben bij de politie', vertelt Eddy.
‘We springen in bij kleine ergernissen van burgers: een verkeerd geparkeerde auto, wildplassen, jongeren die samenscholen en kabaal maken. We waken over de leefbaarheid en de veiligheid en ondersteunen de politie door te handhaven.’
Eddy legt uit dat de boa voor de gemeente werkt. ‘Door de gemeente wordt er met werk gerelateerde opdrachten gewerkt en gestuurd, dit is anders dan bij de wijkagenten.' Lyanne vult zijn opmerking aan: ‘wij werken voor de overheid maar het is de teamchef die besluiten neemt, dus in die zin komt het overeen met de boa.’
Wijkagent, het klinkt erg dichtbij, alsof ik je op straat aan zou kunnen klampen, is dat ook zo?
‘Mensen kunnen mij zeker aanspreken als zij mij zien in de wijk,’ vertelt Lyanne. ‘Waar ik zelf tegenaan loop is dat ik maar één dag in de week voor het wijkagentenwerk gepland wordt. In deze dag onderhoud ik mijn netwerk met diverse partners en pak ik de complexere casussen aan. Als er dan nog tijd over is probeer ik zichtbaar in de wijk aanwezig te zijn, ‘de overige dagen ben ik te vinden op de noodhulpauto en rijd ik 112 meldingen. Ik ben de enige wijkagent van Rosmalen Zuid en deze wijk heeft nu circa 9800 inwoners. Het aantal wijkagenten verschilt per stad. In Amsterdam staan bijvoorbeeld al meer wijkagenten op één wijk.'
Waaruit bestaat het takenpakket van de wijkagent en wanneer en vooral ook hoe kun je er een beroep op doen?
‘Er zijn momenten waarop je eerst kunt kijken of je zelf iets kunt doen,’ Lyanne geeft wat voorbeelden. ‘Je hoeft niet meteen bang te zijn als je een groep jongeren ziet, vaak kun je met een gewone vriendelijk groet, een sfeer van spanning al doorbreken. Als je op de straat twee auto’s stil ziet staan, met opengedraaide ramen, dan wil dat niet meteen zeggen dat er sprake van dealen is, het kunnen best ook gewoon twee jongens zijn die met elkaar zitten te kletsen.
De hoofdtaken van de wijkagent zijn de contacten met instanties en buurtbewoners. De wijkagent verwijst door naar professionele instanties, zodat de juiste hulp geboden kan worden. De wijkagent monitort dus wat er in de wijk gebeurd en kijkt wat er nodig is om het probleem aan te pakken / op te lossen.
De oproepen die we als wijkagent krijgen betreffen vaak overlast door een buurtgenoot, bijvoorbeeld iemand die in de war is. In dergelijke situaties ben je als wijkagent van groot belang daar je precies weet hoe er gehandeld moet worden. Er is een netwerk van specialisten en instituten, Farent, een interventieteam, waar gebruik van kan worden gemaakt. In het geval van een verwarde persoon kan dat het GGZ zijn. Als wijkagent kun je snel en efficiënt de juiste hulp inschakelen.’
‘Ingrijpen bij jeugdoverlast, is een van onze taken’ vult Ron aan, ‘Al lijkt de groepsvorming van jongeren te zijn afgenomen sinds de coronamaatregelen zijn opgeheven. Verveling heeft vrijwel zeker een grote rol gespeeld,’ Hij doelt op de overlast van jongeren waarvan sprake was bij de Vreeburgpassage.
Hoe kom je in contact met de wijkagent?
‘Via het telefoonnummer 0900-8844 of mensen kunnen via internet een contact formulier invullen waarin zij hun wens en reden kenbaar kunnen maken.
Als de vraag, of opmerking, is bekeken wordt er besloten of het nuttig is om hem door te sturen, ik krijg dan de betreffende mail en kan stappen ondernemen. Helaas is dat dus nooit meteen, vandaar dat de twee belangrijkste telefoonnummers en een netwerk om je heen van groot belang zijn. Een goede sociale cohesie is van groot belang,’ benadrukt Lyanne.
Bestaat de BOA al lang en kan iedereen het worden?
‘Ik ben het al 32 jaar’, vertelt Wilma, ‘er is een driejarige opleiding, als je die hebt afgerond kun je solliciteren.
Iedere boa moet een basisopleiding volgen en als je slaagt voor het basisexamen, ontvang je een boa-getuigschrift. De basisopleiding is om algemene kennis op te doen van het recht en specifieke kennis van bevoegdheden, verschillende strafbare feiten, straffen en procedurele regels in het strafrecht.’
Is er in de loop van de tijd veel veranderd voor de boa’s, is er sprake van meer agressie bijvoorbeeld. Voel je jezelf serieus genomen als handhaver?
Eddy geeft Kruisstraat als voorbeeld. ‘Daar was vroeger veel land, nu staan er veel meer huizen dus er wonen meer mensen en dat merk je. Van fysiek geweld is niet zo zeer sprake maar de verbale agressie is behoorlijk toegenomen. Vooral bij aanhoudingen, als er bijvoorbeeld lachgas of cocaïne is gebruikt.’
Nog een verschil met wijkagenten is dat zij geen wapenstok, pepperspray, taser of vuurwapen dragen.
Beide boa’s zouden graag de wapenstok terug willen. ‘Niet met de bedoeling om hem te gaan gebruiken,’ voegen ze toe, ‘maar het dwingt meer respect af en er zijn soms situaties waarin dat best belangrijk is.’ Ook een goede samenwerking met de politie houden en verbeteren staat bovenaan op het lijstje met wensen van de boa’s.
‘Als boa mag je iemand aanhouden bij grove belediging of fysiek geweld, maar vervolgens roep je via de portofoon de politie op, die haalt dan de arrestant op om naar het politiebureau te brengen. Een enkele keer gebeurt het dat de politie geen tijd heeft, dan brengen de boa’s de arrestant naar het bureau met als duidelijke regel: Een boa aan het stuur en de andere boa achterin met de arrestant.’ Voor boa’s is samenwerking met de wijkagent van groot belang, mede ook daar zij minder bevoegdheden hebben terwijl ze vaak voor situaties komen te staan waarbij snel en efficiënt ingrijpen geboden is.
Wanneer grijp je zelf in en wanneer absoluut niet. Voor de lezers wat belangrijke zaken op een rijtje.
Staat er een voordeur open en gaat er een alarm af, ga niet naar binnen. Zomaar een woning betreden mag niet. Roepen mag wel natuurlijk en als er geen antwoord komt bel je 112. Roept iemand om hulp dan mag je wel naar binnen gaan, dan wordt er immers om hulp gevraagd.
Bij ernstig huiselijk geweld kun je het beste 112 bellen, is er geen sprake van een noodsituatie dan bel je 0900-8844
Ben je getuige van een vernieling; het intikken van een ruit bijvoorbeeld of een vechtpartij op straat, dan bel je direct 112.
Ben je ’s avonds angstig omdat er iemand rondhangt bij je huis, of je hoort iets, bel dan 0900-8844
Misschien is er een straat- of buurtApp, sluit je daar bij aan, een buurman of -vrouw is er vrijwel zeker eerder dan de politie. Probeer er voor te zorgen dat je een goed netwerk om je heen hebt, mensen die je kunt bellen. 
Op mijn vraag wat er in Molenhoek het meest opvalt luidt het antwoord 'Loslopende honden'. Persoonlijk heb ik nog nooit een hond los zien lopen maar de wijk is natuurlijk behoorlijk groot. Jan Timmers roerde 'het te hard rijden in de Molenstraat' aan en het gevaar dat dit oplevert. Meer een zaak voor de verkeerspolitie, echter het toeval wil dat de wijkagenten na het interview, vanwege een actie voor een betere cao, snelheidscontroles gaan houden op de Oude Baan en de Molenstraat.
Er zijn meerdere onderwerpen langsgekomen tijdens het interview, ik heb er voor de helderheid voor gekozen om me zoveel mogelijk te beperken tot de antwoorden van wijkagent Lyanne Treffers en boa Eddy Graat. Ook Ron en Wilma hebben hun aandeel geleverd en dat was bijzonder plezierig en nuttig.
Vier handhavers, vriendelijke, capabele mensen die in staat zijn om een keur aan problemen adequaat op te lossen. Het is goed om te weten dat zij er zijn en dat wij er als burger indien nodig een beroep op kunnen doen. Ik dank hen hartelijk voor hun medewerking.
Jeanine Hoedemakers
